TCMB Açıkladı: Nisan'da Hangi Ürünler Zamlandı, Hangileri Ucuzladı? Enflasyonun Ana Eğilimi Neden Yükseldi?

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yayımlanan Nisan Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu, enflasyon dinamiklerine ilişkin önemli veriler ve analizler içeriyor. Rapora göre, Nisan ayında yıllık bazda tüketici enflasyonu bazı mal gruplarında artış eğilimi sergilerken, bazı gruplarda ise gerileme gösterdi. Özellikle enerji ve temel mal gruplarında yıllık enflasyonun yükseldiği, buna karşın diğer ana gruplarda düşüşlerin kaydedildiği bildirildi. Aylık bazda incelendiğinde ise fiyat artışlarıyla en çok öne çıkan gruplar yine enerji ve temel mal oldu.

Enerji ve Temel Mallarda Fiyat Artışlarını Neler Tetikledi?

Dunya.com'un haberine göre; Enerji grubu fiyatlarındaki artışın ana sürükleyicisi, mesken tarifelerindeki düzenlemeyi takiben elektrik kaleminde yaşanan yükseliş oldu. Diğer yandan, uluslararası ham petrol fiyatlarındaki düşüşün, Türk lirasındaki kur gelişmeleri ile büyük ölçüde dengelenmesi sonucu bir miktar gerileyen akaryakıt fiyatları, aylık enerji grubu enflasyonunu sınırlayıcı bir etki yaptı. Son dönemde Türk lirasında gözlemlenen değer kaybının yansımaları ise, özellikle dayanıklı tüketim malları başta olmak üzere, temel mal fiyatları üzerinde belirgin bir şekilde hissedildi.

Ayrıca, giyim ve ayakkabı alt grubunda yaşanan sezon geçişine bağlı fiyat artışının önceki yıllara kıyasla daha güçlü olduğu ve bu durumun aylık temel mal enflasyonunu yukarı çeken bir diğer önemli unsur olarak gerçekleştiği belirtildi. Bu gelişmeler, temel mal grubundaki enflasyonist baskıların sürdüğünü gösteriyor.

Gıda ve Hizmet Sektöründe Nisan Ayı Fiyat Gelişmeleri Nasıldı?

Gıda grubu fiyat artışının bir önceki aya göre yavaşladığı gözlemlenirken, bu olumlu gelişmede özellikle sebze fiyatlarında yaşanan düzeltmenin önemli bir rol oynadığı vurgulandı. Bu durum, gıda enflasyonunun bir miktar frenlenmesine katkı sağladı.

Hizmet grubunda ise aylık fiyat artışı bir önceki aya kıyasla bir miktar yükseldi. Bu yükselişte, Ramazan Bayramı etkisiyle fiyatlarında belirgin artışlar sergileyen ulaştırma hizmetleri ile kırmızı et fiyatlarındaki gelişmelerin yansımalarının hissedildiği lokanta-otel alt grubunun öne çıktığı ifade edildi. Aylık üretici enflasyonu bir önceki aya göre yükselirken, yıllık üretici enflasyonundaki düşüş eğiliminin ise korunduğu raporda yer aldı. Mevsimsellikten arındırılmış B ve C endekslerinin aylık artışları güçlenirken, bu endekslerin yıllık artış oranlarının gerilemeye devam ettiği belirtildi.

Tüm bu göstergeler bir arada değerlendirildiğinde, enflasyonun ana eğiliminin Nisan ayında yükseldiği izlendi.

Yıllık Tüketici Enflasyonuna Hangi Gruplar Ne Kadar Katkı Yaptı?

Yıllık tüketici enflasyonuna yapılan katkılar incelendiğinde, enerji ve temel mal gruplarının katkılarının bir önceki aya kıyasla sırasıyla 0,45 ve 0,35 puan arttığı görüldü. Buna karşılık, hizmet, alkol-tütün-altın ile gıda ve alkolsüz içecekler gruplarının katkıları ise sırasıyla 0,40, 0,34 ve 0,30 puan azaldı. Bu durum, enflasyonun kompozisyonundaki değişimleri ortaya koyuyor.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle aylık artışlar, tüketici fiyatlarında bir önceki aya kıyasla yataya yakın bir seyir izlerken, B ve C endekslerinde güçlendi. B endeksini oluşturan gruplar içerisinde, temel mal ve işlenmiş gıdada belirgin olmak üzere, fiyat artışlarının yükseldiği gözlendi.

TCMB bünyesinde takip edilen çeşitli göstergeler, Nisan ayında enflasyonun ana eğiliminde aylık bazda bir yükselişe, üç aylık ortalamalar bazında ise yataya yakın bir seyre işaret etti.

Hizmet Grubundaki Detaylar: Ulaştırma ve Kira Enflasyonu Ne Durumda?

Hizmet grubunda aylık fiyat artışı %3,00 olarak gerçekleşirken, grup yıllık enflasyonu 1,74 puan azalarak %54,60 oldu. Rapora göre, yıllık enflasyon haberleşme başta olmak üzere tüm alt gruplarda geriledi.

Aylık bazda ise bayram etkisiyle fiyatları %5,75 yükselen ulaştırma hizmetleri dikkat çekti. Bu gelişmede, kara yolu ile şehirlerarası yolcu taşımacılığındaki (%13,22) ve hava yolu ile yolcu taşımacılığındaki (%42,10) belirgin yükselişler etkili oldu.

Kira aylık enflasyonu, son iki aydır gözlenen zayıflama eğilimini, sözleşme yenileme oranındaki düşüşün de etkisiyle devam ettirerek %3,20 olarak gerçekleşti.

Ocak ayı sonrasında yavaşlama eğilimi gösteren lokanta-otel grubu aylık enflasyonu, Nisan ayında hem yiyecek hem de konaklama hizmetleri kaynaklı olarak yükseldi. Yiyecek hizmetleri üzerinde kırmızı et fiyatlarının, konaklama hizmetlerinde ise Türk lirasındaki değer kaybının yansımalarının hissedildiği belirtildi.

Eğitim hizmetlerinde %2,28 ile yılın başından bu yana gözlenen en düşük aylık artış kaydedildi. Haberleşme grubunda ise aylık enflasyon %0,38 ile ılımlı seyrini sürdürdü.

Temel Mal Grubundaki Gelişmeler: Dayanıklı Tüketim ve Giyim Fiyatları Nasıl Değişti?

Nisan ayında, temel mal grubu fiyatları Türk lirasındaki zayıflamanın da etkisiyle %3,74 artış kaydederken, grup yıllık enflasyonu 0,89 puan yükselerek %20,28 olarak gerçekleşti. Yıllık enflasyon diğer temel mallar alt grubunda gerilerken, dayanıklı mal ile giyim ve ayakkabı alt gruplarında yükseldi.

Dayanıklı tüketim mallarında fiyat artışı %3,43 ile önceki aya kıyasla önemli ölçüde güçlendi. Bu gelişmede kur geçişkenliği yüksek olan otomobil kalemindeki fiyat artışı (%4,68) öne çıktı. Mobilya grubunda da yüksek bir aylık artış (%4,42) izlenirken, beyaz eşya fiyatlarının Nisan ayında görece yatay seyretmesi dikkat çekici bir detay oldu. Son beş aydır düşüş kaydeden giyim ve ayakkabı fiyatları ise sezon geçişine bağlı olarak aylık bazda %6,57 ile son yıllardaki tarihsel Nisan ayı eğiliminin üzerinde bir artış gösterdi. Diğer temel mallarda da aylık enflasyon %2,38 ile bir önceki aya kıyasla yükseldi.

Enerji Fiyatlarındaki Son Durum: Elektrik ve Akaryakıt Fiyatları Ne Oldu?

Enerji fiyatları Nisan ayında %4,32 artarken, grup yıllık enflasyonu 6,13 puan artışla %48,11 oldu.

Rapora göre, Son Kaynak Tedarik Tarifesi uygulaması çerçevesinde endekse günlük olarak yansıyan elektrik fiyatları, mesken elektrik tarife ayarlaması nedeniyle Nisan ayında %20,80 arttı. Söz konusu ayarlamanın Mayıs ayına sarkan bir etkisinin olacağının da not edilmesi gerektiği vurgulandı.

Diğer taraftan, akaryakıt fiyatları, Türk lirasındaki değer kaybına rağmen uluslararası ham petrol fiyatlarındaki belirgin düşüşün etkisiyle %0,36 geriledi. Bu dönemde şebeke suyu fiyatları ise aylık %1,66 oranında yükseldi.

Gıda Enflasyonundaki Detaylar: İşlenmemiş ve İşlenmiş Gıda Fiyatları Nasıl Değişti?

Nisan ayında, gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları %2,01 yükselirken, bu grupta yıllık enflasyon 1,03 puan azalışla %36,09 olarak gerçekleşti.

Yıllık enflasyon, işlenmemiş gıda alt grubunda 2,51 puan düşüşle %37,06, işlenmiş gıdada ise 0,39 puan yükselişle %35,35 oldu. Nisan ayında işlenmemiş gıda fiyatları; taze meyve (%19,84), kırmızı et (%5,92) ve yumurta (%7,19) kalemlerindeki yüksek artışa karşın, sebze fiyatlarında gerçekleşen düzeltme (%-17,32) kaynaklı olarak görece ılımlı bir seyir izledi.

İşlenmiş gıda alt grubu fiyatları ise Nisan ayında %2,04 artış kaydetti. Bu gelişmede, büyük ölçüde ekmek ve tahıllar, katı-sıvı yağlar, konserve işlenmiş sebze ürünleri ve şekerleme-çikolata kalemlerinin etkili olduğu belirtildi.

Yurt İçi Üretici Fiyatlarındaki Gelişmeler Nelerdir?

Yurt içi üretici fiyatları Nisan ayında %2,76 artarken, yıllık enflasyon yüksek bazın da etkisiyle 1,00 puan düşerek %22,50’ye geriledi. Bu dönemde ana sanayi grupları itibarıyla sermaye, ara malı, dayanıksız tüketim, dayanıklı tüketim malı (mücevherat hariç) ve enerji gruplarındaki fiyat artışları sırasıyla %3,69, %3,08, %2,78, %1,36 ve %0,61 oldu.

Aylık fiyat gelişmeleri sektörler bazında incelendiğinde ise diğer mamul eşya, metal cevherleri, kâğıt ve kâğıt ürünleri, motorlu kara taşıtları ve tütün ürünleri fiyat artışlarıyla öne çıkan alt gruplar oldu.

Kaynak: dunya.com